İstanbul başta olmak üzere birçok şehirde belediyelerin güncellediği emlak rayiç bedelleri, adeta küçük çaplı bir ekonomik deprem etkisi yarattı. Bazı bölgelerde metrekare değerleri 10 katına kadar çıkarken, bu artış doğrudan tapu harcı ve emlak vergilerine yansıdı. Yeni bir ev almayı düşünenler kadar mevcut ev sahipleri de bu ani yükselişin yükünü sırtlamak zorunda kalacak.
Tapu Harcı Artık Ciddi Bir Masraf Kalemi
Tapu işlemlerinde alınan yüzde 2’lik harç, hem alıcıdan hem de satıcıdan ayrı ayrı tahsil ediliyor. Bu oran sabit kalsa da, artan rayiç bedeller nedeniyle ödenecek miktar ciddi şekilde yükselmiş durumda. Örneğin, eski rayiçle 1 milyon TL üzerinden işlem gören bir daire için toplamda 40 bin TL civarında harç ödenirken, yeni rayiç 3 milyon TL’ye çıkarsa bu rakam 120 bin TL’ye fırlıyor.
Emlak Vergisi de Sessiz Sessiz Yükseliyor
Tapu harcıyla birlikte, emlak vergileri de rayiç bedel üzerinden hesaplandığı için benzer şekilde artıyor. Özellikle büyük metrekareli dairelerde ya da merkezi bölgelerdeki mülklerde bu fark yıldan yıla ciddi ek yük oluşturabilir. Belediyeler bu güncellemeleri otomatik olarak sisteme işlediğinden, vatandaşın herhangi bir işlem yapmasına gerek kalmadan vergi yükü artmış oluyor.
Rayiç Bedel Nedir, Neden Önemli?
Rayiç bedel, bir taşınmazın bulunduğu bölgedeki piyasa değerine göre belediye tarafından belirlenen ortalama değerdir. Bu değer, yalnızca tapu harcı değil; veraset, intikal, kira beyanı ve imar işlemlerinde de belirleyici rol oynar. Yani “resmi” değer ne kadar yüksekse, her işlemde cebinizden o kadar fazla para çıkıyor.
Vatandaş Ne Yapmalı?
Uzmanlar, konut alım-satım yapacakların belediyelerde ilan edilen rayiç değerleri önceden kontrol etmeleri gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, tapuda gösterilen satış fiyatının rayiçten düşük olması durumunda cezai yaptırımlar uygulanabileceği unutulmamalı. Şu anda bu durumdan habersiz olan binlerce kişinin yıl sonu vergi sürpriziyle karşılaşması olası.
Ekonomide Domino Etkisi
Artan harç ve vergiler, yalnızca bireyleri değil, konut piyasasını da etkiliyor. Yüksek maliyetler, alım-satımı yavaşlatırken, piyasada durgunluk sinyalleri görülmeye başladı. Bu da müteahhitten emlakçıya kadar tüm sektörün frene basmasına neden olabilir.
